بر اساس آنچه مطرح نموده اید در سه بخش پاسخ هایی را خدمت شما ارائه می نمائیم :
اول :
یکی از بالاترین ارزش های نماز شب این است که انسان در عین خستگی و خواب آلودگی برای کسب رضایت الهی به اقامه نماز بایستد در حدیثی قدسی آمده است :
وقتى که بندهاى در نیمه شب براى نماز و طاعت خداوندى برخیزد و سپس خواب بر وى غلبه کند و در اثر چرت به چپ و راست متمایل شود و چانهاش به سینهاش بچسبد. خداوند امر مىکند درهاى آسمان باز مىشود و سپس به ملائکه مىفرماید: به این بنده من نگاه کنید و ببینید در اثر تقرب به من و انجام عملى که بر وى واجب نکردهام به چه روزى افتاده و من سه خصلت به این بنده عطا مىکنم. گناهان او را مىبخشم، یا توبه مجددى برایش فراهم مىکنم و روزىاش را زیادتر مىکنم و من همه شما را شاهد مىگیرم که این سه چیز را به وى بدهم. ( الجواهر السنیة-کلیات حدیث قدسى، ص: 707)
دوم :
در نمازهای مستحبی رعایت تمامی شرایط نمازهای واجب لازم نمی باشد بلکه می توان آنها را در حال نشسته و در حال حرکت و هنگام راه رفتن و سواری بجای آورد و حتی رعایت قبله نیز لازم نمی باشد . (مراجعه کنید به رساله دانشجویی و استفتائاتی که در این زمینه صورت گرفته است .)
لذا اگر شما از یازده رکعت نماز شب تنها به نماز شفع و وتر اکتفا نمائید هیچ اشکالی ندارد و به همین مقدار اجر و پاداش داده خواهید شد .
سوم :
قبل از پاسخ به این بخش از سوالتان باید به عنوان مقدمه بگوئیم که برخی مسائل در عبادات جزو شرایط صحت عبادت می باشند که نبود آن شرط موجب بطلان عبادت می گردد مثل وضو برای نماز خواندن اما برخی دیگر از شرایط به عنوان شرط قبولی اعمال به حساب می آیند به این معنا که عدم رعایت این شرایط هرچند موجب باطل شدن عبادت نمی شود اما مورد قبول و پذیرش خداوند متعال قرار نخواهد گرفت .
با توجه به مقدمه گفته شده باید توجه داشت عبادتی همچون نماز اگر از روی ریا و برای غیر خدا به جا آورده شود باطل است اما اگر تمامی شرایط صحت عبادت ( مانند نمازهای مستحبی توصیه شده ) رعایت شود ولی بدون حضور قلب و یا بدون کیفیت خوانده شود هرچند موجب بطلان عبادت نمی شود اما موجب کاهش ثواب عبادت می گردد لذا هر اندازه توجه و حضور قلب در اینگونه اعمال بیشتر باشد ثواب بیشتری عائد انسان می گردد.
در پایان باید به این نکته نیز توجه داشت که در روایات اهل بیت علیهم السلام برای برخى از اعمال مستحبى اثرات مخصوصی بیان شده است مانند نماز شب که خواص متعددى در روایات براى آن بیان شده مانند تقویت ایمان و انس به خداوند، زیادى روزى، زیبایى چهره و. یا نماز جعفر طیار که براى برآورده شدن حاجت یا رفع مشکل خوانده مى شود یا نماز شکر که موجب ازدیاد نعمت مى گردد .
در خصوص اینگونه اعمال نباید فراموش کرد که هرچند خواندن آنها به هر مقدار برای انسان ثواب به دنبال دارد ولی بهره برداری کامل از آثار و خواص آنها زمانی خواهد بود که کمترین تغییرى در آن ایجاد نگردد.